بررسی 0 تا 100 مجازات انواع جرم زورگیری واخاذی (با سلاح سرد و گرم)

زورگیری بیش از آن‌که اصطلاحی حقوقی باشد، یک مفهوم عرفی است که به کسب مال نامشروع از طریق تهدید و توسل به زور اشاره دارد. مسئله زورگیری، خفت گیری یا اخاذی یکی از معضلاتی است که جامعه ما را به‌شدت تهدید می‌کند و مطابق با آمار موجود، متاسفانه در این سال‌های اخیر بیشتر از قبل هم شده است. قانون‌گذار کشورمان در همین راستا، علی‌رغم این‌که صراحتا اسمی از زورگیری نبرده، اما حکم این عمل را تعیین کرده و در قانون مجازات اسلامی مصادیق متعددی برای آن برشمرده است. سعی کرده‌ایم در این مطلب به زبانی ساده، جرم زورگیری و مصادیق آن را توضیح داده و مجازات آن را بیان کنیم. با ما همراه باشید.

منظور از جرم زورگیری چیست؟

منظور از زورگیری و خفت گیری، انجام هر نوع رفتار یا گفتار خشونت‌آمیزی علیه دیگری به قصد ربایش مالی از او است. زورگیری خود به دو شاخه جرم زورگیری با سلاح سرد و جرم زورگیری با سلاح گرم تقسیم‌بندی می‌شود. زورگیری ارکانی دارد که برای وقوع جرم، آن ارکان باید وجود داشته باشند. تهدید جانی، مالی یا حیثیتی، عدم رضایت مال باخته از تحویل وجه مالی، به کار بردن خشونت و اجبار مال باخته به اطاعت از اوامر زورگیر، مهم‌ترین ارکان جرم زورگیری هستند.

جرم زورگیری در قانون + مجازات آن

اشاره کردیم که در قانون صراحتا به جرم زورگیری اشاره نشده و بیشتر مصادیق این جرم تحت عناوین مختلف مورد بررسی قرار گرفته‌اند. با این حال می‌توان به ماده 669 قانون مجازات اسلامی به عنوان عنصر قانونی جرم زورگیری اشاره داشت. مطابق این ماده:

«هرگاه کسی دیگری را به هر نحو تهدید به قتل یا ضرر های نفسی یا شرفی یا مالی و یا به افشاء سری نسبت به خود یا بستگان او نماید، اعم از این که به این و‌اسطه تقاضای و‌جه یا مال یا تقاضای انجام امر یا ترک فعلی را نموده یا ننموده باشد، به مجازات شلاق تا (74) ضربه یا زندان از یک ماه تا یک سال محکوم خواهد شد». جدای از ماده قانونی، جرم‌های دیگری نیز در قانون مجازات مورد اشاره قرار گرفته‌اند که به نوعی می‌توانند مصادیقی از جرم زورگیری باشند. از جمله می‌توان به راهزنی، کیف قاپی و سرقت همراه با آزار اشاره کرد.

مجازات زورگیری با چاقو و اسلحه گرم

سوال اینجاست که مجازات زورگیری با چاقو چیست و آیا با مجازات زورگیری با اسلحه گرم تفاوت دارد یا خیر؟

در پاسخ به این سوال یک وکیل حقوقی، اینطور پاسخ دادند که: اول از همه باید به بحثی تحت عنوان «محاربه» اشاره کرد. مطابق با ماده 279 قانون مجازات اسلامی:

«محاربه عبارت از کشیدن سلاح به قصد جان، مال یا ناموس مردم یا ارعاب آنها است، به نحوی که موجب ناامنی در محیط گردد. هرگاه کسی با انگیزه شخصی به سوی یک یا چند شخص خاص سلاح بکشد و عمل او جنبه عمومی نداشته باشد و نیز کسی که به روی مردم سلاح بکشد، ولی در اثر ناتوانی موجب سلب امنیت نشود، محارب محسوب نمی‌شود».

بر طبق این ماده، استفاده از اسلحه برای ستاندن مال و ترساندن افراد می‌تواند از مصادیق محاربه باشد. حد محاربه نیز مطابق با ماده 282 قانون مجازات اسلامی، یک از چهار مجازات اعدام، صلب (به صلیب کشیدن)، قطع دست راست و پای چپ و یا نفی بلد (تبعید) است (البته در عمل فقط اعدام انجام می‌شود).

مسئله مهمی که وجود دارد، این است که زورگیری خیلی اوقات محاربه نیست. یعنی زورگیر تنها زمانی شناخته می‌شود که عمل او جنبه عمومی داشته و موجب سلب امنیت جامعه شود. مثلا اگر زورگیر فقط از یک نفر زورگیری کند – ولو با اسلحه- و به‌واسطه عمل او امنیت جامعه تهدید نشود، کار او محاربه نیست. در این حالت، حکم زورگیری در مواد دیگر قانون مجازات آمده است.

جرم زورگیری و سرقت + مجازات آن

مطابق با ماده 652 قانون مجازات اسلامی:

«هر گاه سرقت مقرون به آزار باشد و یا سارق مسلح باشد، به حبس از سه ماه تا ده سال و شلاق تا (۷۴) ضربه محکوم می‌شود …».

در نتیجه اگر شخصی از طریق اذیت و آزار از دیگری مالی بدزدد یا شخص سارق مسلح باشد و سرقت هم واقع شود (یعنی صرفا تهدید نباشد) مجازاتش مطابق این ماده است. عملی که ماده فوق آمده مصداقی از زورگیری است و فرقی ندارد که اسلحه مورد استفاده سرد باشد (مثل چاقو)، یا گرم (مثل کلت کمری).

مجازات جرم زورگیری از طریق قدرت‌نمایی با چاقو و اسلحه

در ماده 617 قانون مجازات اسلامی آمده است:

«هر کس به وسیله چاقو و یا هر نوع اسلحه دیگر تظاهر یا قدرت‌نمایی کند یا آن را وسیله مزاحمت اشخاص یا اخاذی یا تهدید قرار دهد ‌یا با کسی گلاویز شود، در صورتی که از مصادیق محارب نباشد، به حبس از شش ماه تا دو سال و تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم خواهد شد».

در واقع حکم تهدید با چاقو یا همان جرم زورگیری با چاقو که در جامعه بسیار شاهد آن هستیم حبس و شلاق خواهد بود.

جرم زورگیری چطور در دادگاه ثابت می‌شود؟

روش اثبات جرم زورگیری مشابه با بقیه جرم‌ها است. در بهترین حالت شاهدینی که در ماجرا حضور داشته‌اند، باید شهادت دهند که جرم آن‌طور که شاکی بیان می‌کند، اتفاق افتاده است. دادرس دادگاه همچنین می‌توان با مشاهده فیلم دوربین‌های مداربسته، اطلاعات مامورین و فیلم‌های گرفته شده از طریق گوشی موبایل، با استناد به علم قاضی، وقوع جرم زورگیری را نتیجه بگیرد.

همچنین اگر متهم با سلاح به ‌طرف مقابل جراحتی وارد کرده باشد، گواهی پزشکی قانونی در مورد این موضوع می‌تواند مؤثر باشد. در شرایطی هم که متهم شناسایی شود و به ارتکاب این جرم اقرار کند، اقرار او نزد قاضی دلیلی برای اثبات جرم زورگیری محسوب می‌شود.

زورگیری در فضای مجازی (جرم اخاذی مجازی)

امروزه امکان وقوع مصادیق مجرمانه در فضای مجازی (جرم زورگیری اینترنتی) وجود دارد. در این جرم شخص مجرم با هک کردن و دسترسی غیر قانونی به اطلاعاتِ شخص قربانی، سعی در اخاذی و دریافت پول در ازای عدم افشای اطلاعات دارد. در رابطه با این جرم، می‌توان به ماده 17 قانون جرایم رایانه‌ای اشاره کرد که مربوط به انتشار صوت، تصویر و یا هرگونه اطلاعات شخصی فرد دیگری در اینترنت است. البته اگر فرد صرفا تهدید به اخاذی نماید، مطابق با همان ماده 669 قانون مجازات اسلامی با وی رفتار خواهد شد.

سخن پایانی

در پرونده‌های کیفری و به‌خصوص پرونده‌های زورگیری که علم و یقین قاضی تاثیر زیادی در حکم صادره دارد، استفاده از وکیل مجرب و باتجربه توسط هر یک از طرفین، تاثیر به‌سزایی در کسب نتیجه مطلوب دارد. وکلای ما در مجموعه وکیل وند در همین راستا در کنار شما هستند تا در رسیدن به حق و حقوق شما، تمام تلاش خود را انجام دهند. شما می‌توانید با پرداخت هزینه مشاوره حقوقی تلفنی در ابتدا راهنمایی لازم را در این زمینه دریافت کرده و سپس با خیال راحت صفر تا صد کار را به بهترین وکلا بسپارید.