انواع وکیل
وکیل پایه یک دادگستری یکی از اعضای کانون وکلا است که برای انجام فعالیت‌های حقوقی در دادگاه‌های کشور مجوز دارد .در اصل ۳۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آمده‌است که در همه دادگاه‌ها، طرفین دعوا حق دارند برای خود وکیل انتخاب کنند و اگر توانایی انتخاب وکیل را نداشته باشند باید برای آنها امکانات تعیین وکیل فراهم شود.
قبل از آن که به وکیل دادگستری بپردازیم با ما همراه باشید تا ابتدا مفهوم وکیل را بررسی کنیم.
وکیل به چه کسی گفته میشود ؟
در جامعه و عرف، معنی کلمه وکیل متفاوت است. طبق عرف جامعه وکیل به فردی گفته میشود که از طرف شخص دیگری انتخاب شده؛ و وکالت رسیدگی به پرونده او را در دادگاه‌ها و دادسراها بر عهده می‌گیرد. این شخص باید در آزمون وکالت کانون وکلا یا قوه قضاییه پذیرفته شده باشد و پس از گذراندن دوره کارآموزی در شغل وکالت مشغول به کار شود.
وکیل
اما مفهوم وکیل بسیار گسترده است. در جامعه و عرف معنی کلمه وکیل متفاوت است. به طور کلی اگر فردی با دیگری قرارداد وکالت امضا کند، به عنوان وکیل او در انجام کار مشخص شده شناخته میشود. فرض کنیم اگر مرد به همسرش وکالت در طلاق دهد و این وکالت بلاعزل باشد، زن به عنوان وکیل مرد می‌تواند برای طلاق اقدام کند. این نوع وکالت‌ها شامل قراردادهایی خاصی مانند طلاق، خرید و فروش ملک و… می‌شوند و دارنده وکالت فقط می‌تواند کارهایی را که به او وکالت داده شده انجام دهد
وکیل پایه یک دادگستری
به زبان ساده وکیل پایه یک دادگستری، فردی است که پس از به پایان رساندن دوره‌های تحصیلی مرتبط با رشته حقوق و شرکت در آزمون وکالت که هرساله برگزار می شود، رتبه قابل قبولی کسب کند، بعد از قبولی در آزمون کانون وکلا باید استعلامات مورد نیاز را انجام دهد که شامل: عدم اعتیاد به مواد مخدر و مشروبات الکلی می‌باشد که این آزمایش‌ها توسط پزشکی قانونی انجام میشود، همچنین باید گواهی عدم سوء پیشینه کیفری و… را دریافت و ارائه نماید، پس از انجام این مراحل مجوز اشتغال به وکالت از دادگستری مربوطه را دریافت و به عضویت کانون وکلای دادگستری پذیرفته شده میشود. برای طی کردن مسیر تبدیل شدن به وکیل پایه یک دادگستری باید به عنوان کارآموز وکالت حدود دو سال زیر نظر وکیل پایه یک دادگستری باتجربه به یادگیری و کسب تجربه در زمینه حقوق از طریق حضور در جلسات دادرسی دادگاه‌های مختلفی مانند کیفری، حقوقی، خانواده و… بپردازد همچنین باید در جلسات آموزشی که با عناوین تخصصی مختلف از سوی کانون وکلا برگزار میشود شرکت نماید شرکت در آزمونی که کانون وکلا جهت سنجش مهارت‌های کامپیوتر دریافت می‌کند و باید در این آزمون قبول شود در صورتی که فرد دوران کارآموزی خود را به طور کامل سپری کرده و در تمامی مراحل و آزمون‌های ذکر شده موفق بوده، کمیسیون کارآموزی پرونده کارآموزی فرد را مورد ارزیابی کامل قرار می‌دهد و اگر پرونده هیچ نقصی نداشته باشد، کارآموز برای وکالت مجاز شده و باید در آزمونی به نام اختبار شرکت نماید، این آزمون چند بار در سال توسط کانون وکلا برگزار میشود. آزمون اختبار دارای دو مرحله کتبی و شفاهی بوده که اگر فرد در هر دوی آنها نمره قبولی را کسب نماید، کانون وکلا او را برای حضور در مراسم تحلیف (سوگند خوردن) مجاز می‌داند. بعد از این که کارآموز وکالت در مراسم تحلیف حضور یافت و سوگند یاد کرد به صورت رسمی عنوان وکیل پایه یک دادگستری را دریافت می‌کند.
تفاوت‌‌های وکیل پایه یک و پایه دو دادگستری
سابقا وکلا به دو گروه تقسیم می شدند:
وکیل پایه یک دادگستری و وکیل پایه دو دادگستری.
در حال حاضر، چنین تقسیم بندی وجود نداشته و تنها در فرضی که وکیل پایه یک دادگستری مرتکب تخلف گردد ممکن است تنزل پایه پیدا کند و به وکیل پایه دو تبدیل گردد.
تفاوت وکیل پایه یک دادگستری با کارآموز وکالت
یکی دیگر از مفاهیمی که اغلب با مفهوم وکیل پایه یک دادگستری اشتباه گرفته شده و محل سوال می باشد، مفهوم کارآموز وکالت است که به آن میپردازیم:
حدود اختیارات کارآموز وکالت با وکیل پایه یک دادگستری یکسان نیست شخصی که کارآموز وکالت است در آزمون کارآموزی کانون وکلا دادگستری قبول شده است و پروانه کارآموزی را دریافت کرده است، اما کارآموز وکالت هنوز در آزمون نهایی کانون وکلا یا آزمون اختبار که در پایان دوره کارآموزی برگزار میشود قبول نشده است. بنابراین به صورت قانونی این فرد هنوز وکیل پایه یک دادگستری شناخته نمی‌شود،این شخص می‌تواند حق وکالت بعضی از پرونده‌های حقوقی را داشته باشد و عرفا به عنوان وکیل شناخته میشود.
وظایف کارآموز وکالت
- انجام کارهای واگذار شده از سوی کانون وکلا، مانند کار در دادسرا، دادگاه و…
- گذراندن دوره آموزش رایانه به تشخیص کانون و ارائه گواهی مراکز آموزشی مورد تأیید کانون وکلا
- انجام کارها و پیگیری پرونده‌های مرتبط با کارآموزی، تحت نظر و راهنمایی‌های وکیل سرپرست و تسلیم گزارش به وی وکیل کارآموز باید کلیه امور وکالتی را که خود قبول می‌کند یا توسط وکیل سرپرست به او واگذار میشود، مانند تنظیم وکالت‌نامه، دادخواست، شکواییه، لایحه و … با نظارت وکیل سرپرست انجام دهد.
نکته: تأسیس هرگونه دفتر یا مؤسسه، به تنهایی یا مشارکت با کارآموزان دیگر و وکلا برای کارآموز ممنوع بوده و کارآموز مکلف است در دفتر وکیل سرپرست حاضر شود. تخلف از این امر تخلف انتظامی محسوب میشود.
کارآموز وکالت در چه مواردی حق وکالت را ندارد؟
- وکالت در پرونده‌هایی که قابل فرجام‌خواهی در دیوان عالی کشور هستند.
- وکالت در پرونده‌هایی که رسیدگی به آنها در صلاحیت دادگاه کیفری یک است.
- وکالت در پرونده‌های مالی با خواسته و یا ارزش خواسته بیش از سقف اعلامی توسط کانون وکلای هر استان
- وکالت در پرونده‌های دادگاه انقلاب با تعدد قاضی
تفاوت های مشاوره حقوقی و وکیل پایه یک دادگستری
- تمامی کسانی که فارغ‌التحصیل رشته حقوق هستند می‌توانند به عنوان مشاور در شرکت‌های دولتی و سازمان‌های خصوصی و… مشغول به کار شوند. تفاوت مشاوران حقوقی با وکلای پایه یک دادگستری عدم امکان حضور آنها در دعاوی خاص است. درصورتی که مشاور پروانه وکالت داشته باشد می‌تواند در این دعاوی هم حضور داشته باشد.
- شخصی که فارغ‌التحصیل رشته حقوق است و پروانه وکالت ندارد، امکان استخدام در شرکت‌های دولتی وخصوصی را بدون محدودیت خواهد داشت و کسانی که پروانه قضاوت، وکالت و سردفتری داشته باشند نمی‌توانند در شرکت‌های خصوصی و دولتی به عنوان مشاور استخدام شوند. مگر اینکه پروانه خود را نزد مرجع مربوطه به صورت موقت تودیع کنند.
- مشاوران حقوقی با انعقاد قرارداد مشاوره با شرکت‌های خصوصی و دولتی فعالیت خودشان را در آن سازمان شروع می‌کنند و اما به عنوان نیروی استخدامی شرکت محسوب نمی‌شود. مبلغی که برای حق مشاوره این افراد تعیین میشود ساعتی و توافقی است و در پایان مهلت مقرر شده پرداخت میشود.
- مشاوران حقوقی وظیفه دارند به عنوان راهنما و مشاور در شرکت‌ها فعالیت داشته باشند، اما وکلای پایه یک دادگستری زمانی به فرد مورد نظر مشاوره می‌دهند که جرم یا مشکل خاصی رخ داده باشد.
به طور کلی وکیل می‌تواند تمام جنبه‌های حقوقی و کیفری جرم ارتکابی را بررسی و پیگیری کند؛ اما مشاور حقوقی قبل از رخ دادن مشکل یا جرم راهنمایی‌های لازم را به شخص مورد نظر ارائه می‌کند.
البته دسته بندی های دیگری برای انواع وکیل پایه یک دادگستری وجود دارد که می توانید برای مطالعه بیشتر روی لینک انواع وکیل کلیک نمایید.
