نحوه جفت کردن کنتاکتور اشنایدر به بیمتال اشنایدر | آموزش فنی از آرتا صنعت
در سیستم‌های برق صنعتی، کنترل و حفاظت از موتورهای الکتریکی از حیاتی‌ترین وظایف تابلو برق به شمار می‌رود. موتورهای سه‌فاز در زمان راه‌اندازی، تغییر بار یا خرابی مکانیکی ممکن است دچار اضافه‌بار یا جریان بیش از حد مجاز شوند. در چنین شرایطی، اگر سیستم حفاظت به درستی طراحی نشده باشد، سوختن سیم‌پیچ موتور، افزایش دمای تابلو و حتی آتش‌سوزی محتمل است.
به همین دلیل، ترکیب دقیق و هماهنگ کنتاکتور و رله حرارتی بیمتال اهمیت فراوانی دارد. کنتاکتور وظیفه‌ی قطع و وصل مدار قدرت موتور را دارد، در حالی‌که بیمتال در نقش محافظ حرارتی هوشمند، اضافه‌بار را تشخیص داده و مدار را قطع می‌کند.
اما این حفاظت تنها زمانی درست انجام می‌شود که این دو تجهیز به‌صورت صحیح و مهندسی‌شده به یکدیگر جفت (Couple) شوند. در این مقاله، نحوه‌ی جفت کردن کنتاکتور اشنایدر به بیمتال اشنایدر را به‌صورت فنی، گام‌به‌گام و مطابق با استانداردهای صنعتی توضیح می‌دهیم.
اهمیت هماهنگی میان کنتاکتور و بیمتال در سیستم‌های صنعتی
هماهنگی بین این دو تجهیز، تضمین‌کننده‌ی عملکرد ایمن مدار قدرت است. در صورتی که بیمتال و کنتاکتور به درستی جفت نشوند، احتمال بروز مشکلات زیر بالا می‌رود:
- افزایش حرارت در محل اتصال و آسیب به ترمینال‌ها
- قطع غیرمنتظره مدار در جریان‌های لحظه‌ای راه‌اندازی
- تاخیر در عملکرد حفاظت در زمان اضافه‌بار
- فرسودگی زودهنگام تیغه‌های قدرت و کاهش طول عمر تجهیزات
برند اشنایدر الکتریک با طراحی ماژولار، دقیق و هماهنگ بین سری‌های مختلف خود، این امکان را فراهم کرده که کنتاکتور و بیمتال به‌صورت مستقیم، بدون نیاز به سیم‌کشی اضافه و با حداکثر اطمینان به هم متصل شوند.
شناخت اجزای سیستم: کنتاکتور و بیمتال اشنایدر
کنتاکتور اشنایدر
کنتاکتور اشنایدر تجهیزی مغناطیسی است که برای کنترل قطع و وصل مدار قدرت در موتورهای سه‌فاز و تجهیزات صنعتی به کار می‌رود. ساختار دقیق بوبین، کنتاکت‌های نقره‌ای و تیغه‌های کمکی آن باعث شده که در شرایط سخت صنعتی عملکردی پایدار و قابل اعتماد داشته باشد.
بیمتال اشنایدر
بیمتال اشنایدر رله‌ای حرارتی است که بر اساس افزایش دمای جریان عبوری از مدار، مدار فرمان را قطع می‌کند تا از اضافه‌بار موتور جلوگیری شود. دقت بالا، امکان تنظیم جریان نامی و وجود تیغه‌های فرمان کمکی از ویژگی‌های برجسته‌ی این تجهیزات است.
آموزش گام‌به‌گام جفت کردن بیمتال اشنایدر به کنتاکتور اشنایدر
۱. انتخاب مدل‌های سازگار
اولین گام، انتخاب ترکیب صحیح بر اساس جریان موتور، توان نامی و سری محصولات اشنایدر است.
به عنوان نمونه:
- بیمتال‌های سری LRD برای کنتاکتورهای سری LC1D طراحی شده‌اند.
- محدوده جریان بی متال باید کمی بالاتر از جریان نامی موتور انتخاب شود تا در زمان راه‌اندازی اشتباهاً عمل نکند.
مثال کاربردی: برای یک موتور 11 کیلو وات سه‌فاز، استفاده از LC1D25 به همراه LRD16 انتخابی ایده‌آل است.
۲. آماده‌سازی محل نصب
پیش از هرگونه عملیات، مدار را از برق جدا کنید.
در پشت و زیر کنتاکتور اشنایدر، محل خاصی برای نصب بیمتال در نظر گرفته شده است. همچنین ترمینال‌های خروجی (L1, L2, L3) و ورودی بیمتال (T1, T2, T3) در یک راستا طراحی شده‌اند تا اتصال مستقیم و ایمن برقرار شود.
۳. اتصال مکانیکی (جفت کردن فیزیکی)
در طراحی جدید اشنایدر، سیستم اتصال از نوع ماژولار فشاری (Clip-on) است.
مراحل:
- بیمتال را دقیقاً زیر کنتاکتور قرار دهید.
- با فشار یکنواخت، آن را به سمت بالا هل دهید تا صدای کلیک قفل شدن را بشنوید.
- بررسی کنید که هیچ فاصله یا لقی بین دو تجهیز وجود نداشته باشد.
در صورت اتصال صحیح، ترمینال‌های بی متال و کنتاکتور هم‌راستا و هم‌پوشان خواهند بود.
۴. سیم‌کشی و تنظیم جریان حفاظتی
- سه خروجی بیمتال را به موتور متصل کنید.
- از تیغه‌های فرمان (NC: 95-96 / NO: 97-98) برای ارسال وضعیت خطا به مدار فرمان یا PLC استفاده کنید.
- پیچ تنظیم جریان را مطابق با جریان نامی موتور (در محدوده درج‌شده روی بیمتال) تنظیم نمایید.
- عملکرد بیمتال را با کلید TEST/RESET بررسی کنید.
نکته تخصصی: برای موتورهایی با بارهای متغیر، جریان بیمتال را در 1.05 برابر جریان کاری تنظیم کنید تا از تریپ‌های بی‌مورد جلوگیری شود.
۵. تست نهایی عملکرد
پس از پایان نصب:
- مدار را راه‌اندازی کنید و جریان هر فاز را با آمپرمتر بررسی نمایید.
- با فشار کلید TEST، عملکرد قطع مدار را آزمایش کنید.
- زمان تریپ باید با منحنی مشخصه روی بدنه بیمتال مطابقت داشته باشد (حدود 10 ثانیه در جریان‌های 1.2 برابر نامی).
اگر تمامی مراحل صحیح انجام شود، مجموعه‌ی کنتاکتور–بیمتال آماده‌ی بهره‌برداری مطمئن است.
مزایای فنی استفاده از محصولات اشنایدر الکتریک
استفاده از تجهیزات اشنایدر الکتریک مزایای متعددی دارد:
- طراحی هماهنگ برای اتصال مستقیم و بدون سیم‌کشی اضافی
- دقت بالا در حفاظت اضافه‌بار و کاهش خطای تریپ
- مقاومت مکانیکی بالا در محیط‌های صنعتی
- عمر مفید طولانی و قابلیت اطمینان بالا
- پشتیبانی فنی گسترده در ایران از طریق نمایندگی‌های رسمی مانند آرتا صنعت
مشاهده ویدئوی آموزشی آرتا صنعت
برای مشاهده جزئیات نصب و نحوه‌ی دقیق تنظیم جریان، تیم فنی آرتا صنعت ویدئویی تخصصی تهیه کرده است. در این ویدئو تمامی مراحل از باز کردن جعبه تا تست عملکرد بی متال و کنتاکتور به‌صورت عملی نمایش داده می‌شود.
توصیه می‌شود قبل از اجرای عملی، این ویدئو از آرتا صنعت به عنوان نمایندگی اشنایدر را مشاهده کنید تا با نکات ایمنی و تنظیم صحیح آشنا شوید.
نتیجه‌گیری
جفت کردن صحیح بیمتال اشنایدر به کنتاکتور اشنایدر نه‌تنها از دید فنی ضروری است، بلکه تضمین‌کننده‌ی دوام موتور، ایمنی تابلو و کاهش هزینه‌های تعمیراتی در بلندمدت است.
با انتخاب محصولات اصلی برند اشنایدر الکتریک از فروشگاه آرتا صنعت، می‌توانید از اصالت کالا، تطابق فنی و راهنمایی مهندسان متخصص بهره‌مند شوید.
